Saturday, May 21, 2016

214 bộ thủ và cách học chữ Hán

Khi hỏi những người đã từng học tiếng Trung rằng: “Tiếng Hán có khó không?”, chắc chắn bạn sẽ nhận được câu trả lời là: “Phiên âm không khó lắm, chữ Hán rất khó”, hoặc là “Nghe và nói rất dễ, đọc và viết rất khó”. Thứ nhất, đó là những câu thoại trong bài khóa của Giáo trình Hán ngữ. Thứ hai, sự thực cũng đúng như thế. Vậy vì sao mà ai cũng thấy học giao tiếp dễ đến thế mà để thuộc được mặt chữ Hán lại quá ư là khó khăn? Chúng ta nên học chữ Hán thế nào cho hiệu quả đây? Vui học tiếng Hán sẽ chia sẻ với các bạn một chút kinh nghiệm về học chữ nhé.
Để “vẽ” được chữ Hán, các bạn cần nắm được các nét cơ bản và quy tắc khi ghép các nét đó thành một chữ, và nếu nhớ thêm 214 bộ thủ sẽ giúp bạn học chữ Hán dễ dàng hơn.
Các nét cơ bản gồm:
cac-net-co-ban-trong-chu-han
Và khi cấu thành một chữ Hán thì những nét đó được ghép với nhau dựa trên quy tắc:
thu-tu-viet-chu-han
Chữ Hán là chữ tượng hình, phân thành hai loại là chữ đơn thể (ví dụ như 人,口,女…)và chữ hợp thể (ví dụ như 你,男,汉,语…), đa phần là chữ hợp thể. Đối với chữ hợp thể thường có kết cấu trái – phải, trên – dưới, ngoài – trong, một phần biểu nghĩa, một phần biểu âm đọc. Vì vậy, khi gặp một từ mới chúng ta vẫn có khả năng đoán được cách đọc hay nghĩa của từ đó. Ví dụ với cặp 4 chữ马 –妈– 骂 – 吗, cả 4 chữ cùng có chữ 马[mǎ] biểu âm, nên cách đọc cũng sẽ tương tự, lần lượt là mǎ – mā – mà – ma. Còn về ý nghĩa thì chúng ta cần xét phần còn lại. Chữ妈[mā] có bộ nữ 女 chỉ giới tính nữ, vậy từ này ắt sẽ chỉ ai đó có giới tính nữ, và từ này nghĩa là mẹ. Chữ吗[ma] có bộ khẩu口 liên quan đến miệng, chỉ hoạt động của miệng như hỏi, nói, ăn, uống …, từ này là trợ từ ngữ khí nghi vấn dùng để hỏi, có nghĩa là “không”. Chữ骂[mà] có hẳn 2 bộ khẩu, 1 cái mồm thì nghĩa là hỏi, 2 cái mồm chắc phải hỏi nhiều, nói nhiều lắm, và từ này nghĩa là mắng.
Thông qua ví dụ trên, các bạn có thể nhận ra 2 điều: ①Học từ, nhớ cách đọc, đoán nghĩa không còn quá khó nữa. ②Việc nhớ các bộ thủ cũng khá quan trọng.
Vậy bộ thủ là gì? Có cần thiết phải nhớ bộ thủ không? Học bộ thủ có tác dụng gì?
1. Bộ thủ (部首): là thành phần cốt yếu của từ tiếng Hán, nó đóng vai trò gần như một “bộ chữ cái” trong tiếng Hán. Có tất cả 214 bộ thủ, hầu hết các chữ trong 214 bộ thủ đều là chữ độc thể tự, là những chữ không thể phân tích nhỏ ra được nữa, nếu phân tích ra, các thành phần đều vô nghĩa, vì vậy phải học thuộc bộ thủ.
2. Tại sao phải nhớ? Để tra từ điển, tra tự điển. Không phải từ nào bạn cũng biết cách đọc, và cách tốt nhất là tra từ điển. Mọi cuốn từ điển đều có phần tra cứu chia theo các bộ, như thế sẽ dễ dàng hơn là đếm nét rất nhiều, vì đếm thường hay đếm sai.
3. Chiết tự (chẻ chữ, phân tích chữ): đó là cách nhớ chữ Hán dễ nhất, nhanh nhất. Ví dụ 休[xiū] có nghĩa là nghỉ ngơi, thì được ghép từ hai chữ nhân (人) đứng và mộc (木), là việc lấy hình ảnh con người khi làm việc mệt, hoặc đi đường mệt thường tựa vào gốc cây (bộ mộc) để nghỉ, do đó ta có chữ “hưu” là nghỉ.
4. Đoán nghĩa của chữ: khi biết bộ thủ thì một cách tương đối ta có thể đoán được chung chung nghĩa của từ, như thấy bộ “thủy” (水,氵) là biết nghĩa sẽ liên quan đến sông nước, bộ mộc (木) liên quan đến cây cối, bộ tâm (心,忄) liên quan đến tình chí, cảm xúc của con người…
Mỗi bộ thủ đều có ý nghĩa của nó, tuy nhiên, giờ chúng ta đang học là tiếng Hán giản thể, nên ý nghĩa của những bộ đấy không còn sát với nghĩa của Hán hiện đại nữa. Nhưng chúng ta vẫn nên học, nên nhớ, vì ko bằng cách nhớ nghĩa của bộ, chúng ta có thể biến hóa thế nào đó với trí tưởng tượng của bản thân để có thể nhớ chữ Hán dễ dàng hơn. Ví dụ như chữ 铅[qiān] có nghĩa là chì (trong từ bút chì), gồm có bộ kim, bộ kỷ(đọc là jǐ – đọc gần như chữ “chỉ” trong tiếng Việt), bộ khẩu, vậy ta có thể nhớ là “Kim – Chỉ – khâu Mồm lại” thế là ra chữ铅 rồi ;)).
Và đây là danh sách 214 bộ thủ ấy đây ạ.
1.一nhất (Yī) = số một
2.〡cổn (Kǔn) = nét sổ
3丶 chủ (Zhǔ) = điểm, chấm
4丿 phiệt (Piě) = nét sổ xiên qua trái
5乙 ất (Yī) = vị trí thứ hai trong thiên can
6亅 quyết (Jué ) = nét sổ có móc
7. 二nhị (Èr ) = số hai
8.亠 đầu (Tóu ) =(không có nghĩa)
9.人nhân (Rén )=người
10.儿nhi (ér ) = con
11.入nhập (rù )=vào
12.八 bát (Bā ) = số tám
13.冂quynh (Jiōng )= vùng biên giới xa; hoang địa
14.冖mật ( mì)= trùm, mái nhà
15. 冫băng (Bīng) =nước đá
16.几kỷ (Jǐ) =ghế
17.凵khảm (Kǎn) = há miệng
18. 刀 đao (dāo) (刂)= con dao, cây đao (vũ khí)
19. 力 lực (lì) = sức mạnh
20. 勹 bao (bā) = bao bọc
21. 匕 chuỷ (bǐ) = cái thìa (cái muỗng)
22. 匚 phương (fāng) = tủ đựng
23. 匚 hệ (xǐ) = che đậy, giấu giếm
24. 十 thập (shí) = số mười
25. 卜 bốc (bǔ) = xem bói
26. 卩 tiết (jié) = đốt tre
27. 厂 hán (hàn) = sườn núi, vách đá
28. 厶 khư, tư (sī) = riêng tư
29. 又 hựu (yòu) = lại nữa, một lần nữa
30. 口 khẩu (kǒu) = cái miệng
31. 囗 vi (wéi) = vây quanh
32. 土 thổ (tǔ) = đất
33. 士 sĩ (shì) = kẻ sĩ
34. 夂 trĩ (zhǐ) = đến ở phía sau
35. 夊 tuy (sūi) = đi chậm
36. 夕 tịch (xì) = đêm tối
37. 大 đại (dà) = to lớn
38. 女 nữ (nǚ) = nữ giới, con gái, đàn bà
39. 子 tử (zǐ) = con; tiếng tôn xưng: «Thầy», «Ngài»
40. 宀 miên (mián) = mái nhà mái che
41. 寸 thốn (cùn) = đơn vị «tấc» (đo chiều dài)
42. 小 tiểu (xiǎo) = nhỏ bé
43. 尢 uông (wāng) = yếu đuối
44. 尸 thi (shī) = xác chết, thây ma
45. 屮 triệt (chè) = mầm non, cỏ non mới mọc
46. 山 sơn (shān) = núi non
47. 巛 xuyên (chuān) = sông ngòi
48. 工 công (gōng) = người thợ, công việc
49. 己 kỷ (jǐ) = bản thân mình
50. 巾 cân (jīn) = cái khăn
51. 干 can (gān) = thiên can, can dự
52. 幺 yêu (yāo) = nhỏ nhắn
53. 广 nghiễm (ān) = mái nhà
54. 廴 dẫn (yǐn) = bước dài
55. 廾 củng (gǒng) = chắp tay
56. 弋 dặc (yì) = bắn, chiếm lấy
57. 弓 cung (gōng) = cái cung (để bắn tên)
58. 彐 kệ (jì) = đầu con nhím
59 彡 sam (shān) = lông tóc dài
60. 彳 xích (chì) = bước chân trái
61. 心 tâm (xīn) (忄)= quả tim, tâm trí, tấm lòng
62. 戈 qua (gē) = cây qua (một thứ binh khí dài)
63. 戶 hộ (hù) = cửa một cánh
64. 手 thủ (shǒu) (扌)= tay
65. 支 chi (zhī) = cành nhánh
66. 攴 phộc (pù) (攵)= đánh khẽ
67. 文 văn (wén) = văn vẻ, văn chương, vẻ sáng
68. 斗 đẩu (dōu) = cái đấu để đong
69. 斤 cân (jīn) = cái búa, rìu
70. 方 phương (fāng) = vuông
71. 无 vô (wú) = không
72. 日 nhật (rì) = ngày, mặt trời
73. 曰 viết (yuē) = nói rằng
74. 月 nguyệt (yuè) = tháng, mặt trăng
75. 木 mộc (mù) = gỗ, cây cối
76. 欠 khiếm (qiàn) = khiếm khuyết, thiếu vắng
77. 止 chỉ (zhǐ) = dừng lại
78. 歹 đãi (dǎi) = xấu xa, tệ hại
79. 殳 thù (shū) = binh khí dài
80. 毋 vô (wú) = chớ, đừng
81. 比 tỷ (bǐ) = so sánh
82. 毛 mao (máo) = lông
83. 氏 thị (shì) = họ
84. 气 khí (qì) = hơi nước
85. 水 thuỷ (shǔi) (氵)= nước
86. 火 hỏa (huǒ) (灬)= lửa
87. 爪 trảo (zhǎo) = móng vuốt cầm thú
88. 父 phụ (fù) = cha
89. 爻 hào (yáo) = hào âm, hào dương (Kinh Dịch)
90. 爿 tường (qiáng) (丬)= mảnh gỗ, cái giường
91. 片 phiến (piàn) = mảnh, tấm, miếng
92. 牙 nha (yá) = răng
93. 牛 ngưu (níu) , 牜= trâu
94. 犬 khuyển (quản) (犭)= con ***
95. 玄 huyền (xuán) = màu đen huyền, huyền bí
96. 玉 ngọc (yù) = đá quý, ngọc
97. 瓜 qua (guā) = quả dưa
98. 瓦 ngõa (wǎ) = ngói
99. 甘 cam (gān) = ngọt
100. 生 sinh (shēng) = sinh đẻ, sinh sống
101. 用 dụng (yòng) = dùng
102. 田 điền (tián) = ruộng
103. 疋 thất (pǐ) ( 匹)=đơn vị đo chiều dài, tấm (vải)
104. 疒 nạch (nǐ) = bệnh tật
105. 癶 bát (bǒ) = gạt ngược lại, trở lại
106. 白 bạch (bái) = màu trắng
107. 皮 bì (pí) = da
108. 皿 mãnh (mǐn) = bát dĩa
109. 目 mục (mù) = mắt
110. 矛 mâu (máo) = cây giáo để đâm
111. 矢 thỉ (shǐ) = cây tên, mũi tên
112. 石 thạch (shí) = đá
113. 示 thị; kỳ (shì) (礻)= chỉ thị; thần đất
114. 禸 nhựu (róu) = vết chân, lốt chân
115. 禾 hòa (hé) = lúa
116. 穴 huyệt (xué) = hang lỗ
117. 立 lập (lì) = đứng, thành lập
118. 竹 trúc (zhú) = tre trúc
119. 米 mễ (mǐ) = gạo
120. 糸 mịch (mì) (糹, 纟)= sợi tơ nhỏ
121. 缶 phẫu (fǒu) = đồ sành
122. 网 võng (wǎng) (罒, 罓)= cái lưới
123. 羊 dương (yáng) = con dê
124. 羽 vũ (yǚ) (羽)= lông vũ
125. 老 lão (lǎo) = già
126. 而 nhi (ér) = mà, và
127. 耒 lỗi (lěi) = cái cày
128. 耳 nhĩ (ěr) = tai (lỗ tai)
129. 聿 duật (yù) = cây bút
130. 肉 nhục (ròu) = thịt
131. 臣 thần (chén) = bầy tôi
132. 自 tự (zì) = tự bản thân, kể từ
133. 至 chí (zhì) = đến
134. 臼 cữu (jiù) = cái cối giã gạo
135. 舌 thiệt (shé) = cái lưỡi
136. 舛 suyễn (chuǎn) = sai suyễn, sai lầm
137. 舟 chu (zhōu) = cái thuyền
138. 艮 cấn (gèn) = quẻ Cấn (Kinh Dịch); dừng, bền cứng
139. 色 sắc (sè) = màu, dáng vẻ, nữ sắc
140. 艸 thảo (cǎo) (艹)= cỏ
141. 虍 hô (hū) = vằn vện của con hổ
142. 虫 trùng (chóng) = sâu bọ
143. 血 huyết (xuè) = máu
144. 行 hành (xíng) , = đi, thi hành, làm được
145. 衣 y (yī) (衤)= áo
146. 襾 á (yà) = che đậy, úp lên
147. 見 kiến (jiàn) (见)= trông thấy
148. 角 giác (jué) = góc, sừng thú
149. 言 ngôn (yán) , = nói
150. 谷 cốc (gǔ) = khe nước chảy giữa hai núi, thung lũng
151. 豆 đậu (dòu) = hạt đậu, cây đậu
152. 豕 thỉ (shǐ) = con heo, con lợn
153. 豸 trãi (zhì) = loài sâu không chân
154. 貝 bối (bèi) (贝)=vật báu
155. 赤 xích (chì) = màu đỏ
156. 走 tẩu (zǒu) , 赱= đi, chạy
157. 足 túc (zú) = chân, đầy đủ
158. 身 thân (shēn) = thân thể, thân mình
159. 車 xa (chē) (车)= chiếc xe
160. 辛 tân (xīn) = cay
161. 辰 thần (chén) , =nhật, nguyệt, tinh; thìn (12 chi)
162. 辵 sước (chuò) (辶 )=chợt bước đi chợt dừng lại
163. 邑 ấp (yì) (阝)= vùng đất, đất phong cho quan
164. 酉 dậu (yǒu) = một trong 12 địa chi
165. 釆 biện (biàn) = phân biệt
166. 里 lý (lǐ) = dặm; làng xóm
167. 金 kim (jīn) = kim loại; vàng
168. 長 trường (cháng) (镸 , 长)= dài; lớn (trưởng)
169. 門 môn (mén) (门)= cửa hai cánh
170. 阜 phụ (fù) (阝- )=đống đất, gò đất
171. 隶 đãi (dài) = kịp, kịp đến
172. 隹 truy, chuy (zhuī) = chim đuôi ngắn
173. 雨 vũ (yǚ) = mưa
174. 青 thanh (qīng) (靑)= màu xanh
175. 非 phi (fēi) = không
176. 面 diện (miàn) (靣)= mặt, bề mặt
177. 革 cách (gé) = da thú; thay đổi, cải cách
178. 韋 vi (wéi) (韦)= da đã thuộc rồi
179. 韭 phỉ, cửu (jiǔ) = rau phỉ (hẹ)
180. 音 âm (yīn) = âm thanh, tiếng
181. 頁 hiệt (yè) (页)= đầu; trang giấy
182. 風 phong (fēng) (凬, 风)= gió
183. 飛 phi (fēi) (飞 )= bay
184. 食 thực (shí) (飠, 饣 )= ăn
185. 首 thủ (shǒu) = đầu
186. 香 hương (xiāng) = mùi hương, hương thơm
187. 馬 mã (mǎ) (马)= con ngựa
188. 骫 cốt (gǔ) = xương
189. 高 cao (gāo) = cao
190. 髟 bưu, tiêu (biāo) = tóc dài; sam (shān)=cỏ phủ mái nhà
191. 鬥 đấu (dòu) = chống nhau, chiến đấu
192. 鬯 sưởng (chàng) 9B2F= rượu nếp; bao đựng cây cung
193. 鬲 cách (gé) =tên một con sông xưa; (lì)= cái đỉnh
194. 鬼 quỷ (gǔi) =con quỷ
195. 魚 ngư (yú) (鱼)= con cá
196. 鳥 điểu (niǎo) (鸟)= con chim
197. 鹵 lỗ (lǔ) = đất mặn
198. 鹿 lộc (lù) = con hươu
199. 麥 mạch (mò) (麦)= lúa mạch
200. 麻 ma (má) = cây gai
201. 黃 hoàng (huáng) = màu vàng
202. 黍 thử (shǔ) = lúa nếp
203. 黑 hắc (hēi) = màu đen
204. 黹 chỉ (zhǐ) = may áo, khâu vá
205. 黽 mãnh (mǐn) = con ếch; cố gắng (mãnh miễn)
206. 鼎 đỉnh (dǐng) = cái đỉnh
207. 鼓 cổ (gǔ) = cái trống
208. 鼠 thử (shǔ) = con chuột
209. 鼻 tỵ (bí) = cái mũi
210. 齊 tề (qí) (斉 , 齐 )= ngang bằng, cùng nhau
211. 齒 xỉ (chǐ) (齿, 歯 )= răng
212. 龍 long (lóng) (龙 )= con rồng
213. 龜 quy (guī) (亀, 龟 )=con rùa
214. 龠 dược (yuè) = sáo 3 lỗ
Ngoài ra học tiếng trung còn có một số kỹ năng nhớ chữ Hán mà bài viết trước chúng tôi đã chia sẻ.
(Sưu tầm)

No comments:

Post a Comment